Psychoanalyse, literatuur en kunst
De psychoanalyse heeft geen patent op een weten rond het lijden van de mens. Ook vanuit het brede domein van de kunsten vallen er ons aanwijzingen toe rond het veelkleurige hoe van het menselijke pogen in het grijpen en misgrijpen. Wel is daar in het weten van de psychoanalyse een eigen wijze waarop ze inzet op het spreken. Kunstwerken schijnen ons ook, zegt men, op een andere wijze dan de alledaagse spreektaal doet, toe te spreken. Ze beroeren, bieden troost, verstoren. Maar kunstwerken schijnen terzelfdertijd ook te zwijgen,hun aanwezigheid, al dan niet verleidend of afstotend, komt ons tegemoet in een gehulde stilte.
Is het niet beter van in het kader van het al of niet spreken te stellen dat er iets spreekt via het werk, of dat er iets in of rondom het werk aanzet tot spreken? En kan je niet evenzeer stellen dat er iets in het kunstwerk tot zwijgen brengt of werd gebracht?
Kunstwerken brengen hoedanook een bijzonder toenaderingsspel op gang zowel vanuit de kunstenaar, het kunstwerk, alsook vanuit de waarnemer: een wens iets te (laten) zien of iets te (laten) horen, een vermomming, zich richten tot, vanuit een verte geappelleerd worden, een plotse verstoring van het gemoed, een perplexe confrontatie, een tonen en verbergen, een lachen, enzovoort.
Kan het denken en handelen van de psychoanalyse een bijzonder perspectief bieden voor het denken van atypische toepassingsgebieden zoals bijvoorbeeld beeldende kunst, dans, literatuur en muziek?
Wat kan de psychoanalyse daar toevoegen? Omgekeerd kan de vraag gesteld worden of er specifieke concepten, denkwijzen of praktijken uit deze belendende velden mogelijkheden bieden voor het psychoanalytisch denken en handelen die in oorsprong vreemd zijn aan de psychoanalytische theorie en techniek. Kan de(ze) kunst iets betekenen voor de psychoanalyse? Is het niet zo dat de geschiedenis van de psychoanalyse toont dat er steeds een innige verstrengeling tussen beide velden was? Of is de vermenging gedoemd om slap aftreksel te worden van de respectievelijke elementen?
In dit seminarie willen we de zaak van de kunstenaar toetsen aan die van de psychoanalyticus via 7 avonden waarbij een spreker getuigenis komt afleggen van deze ontmoeting met kunst, deze kruisbestuiving tussen psychoanalyse, kunst, en/of kliniek. We vroegen aan verschillende sprekers om een specifiek kunstwerk of een specifieke kunstenaar uit te kiezen waarrond de avond zal gaan. De idee daarbij is dat elke getuigenis een particuliere herneming is, zijn eigen cirkelgang zal gaan. Deelnemers aan het seminarie zullen zich telkens kunnen inwerken doordat ze een selectie van de spreker een aantal weken op voorhand zullen kennen.
Waar?
Heerweg-Zuid 162 – 9052 Zwijnaarde
Wanneer?
Vrijdagavonden van 20.30 tot 22.30 u
Start op 27 oktober !
- 17 November 2023
- 15 December 2023
- 19 January 2024
- 23 February 2024
- 29 March 2024
- 26 April 2024